Diagnoza, co jest wokół nas, kto jest wokół nas
Najpierw spójrz na swoją instytucję jako jeden z wielu elementów tworzących lokalny ekosystem, część systemu zależności. Zlokalizuj partnerów dla swoich działań, ich potrzeby i Wasze wspólne cele. Przyjrzyj się, jak różnorodne jest to otoczenie: oczywiście widzimy okolicznych mieszkańców i mieszkanki, ale przecież sąsiadują z nami też różne sklepy, miejsca usługowe, spółdzielnie mieszkaniowe, inne instytucje albo organizacje oraz – nie możemy zapominać – pozaludzcy rezydenci naszej okolicy. Warto ulokować instytucję w tym bogatym krajobrazie, poszukać wspólnych spraw i razem przyczyniać się do tworzenia żywego miejsca, w którym przyjemnie jest spędzać czas. Zobaczysz wtedy wiele wymiarów dobrego sąsiedztwa: społeczny, ale też ekonomiczny, przyrodniczy, instytucjonalny, a także polityczny.
Na początku przyjrzyj się, jakie obszary wymagają zaopiekowania: w jakim stanie jest trawnik sąsiadujący z budynkiem instytucji, w której pracujesz; czy zarządza ona jakimś większym terenem; jakie codzienne praktyki z wewnątrz budynku mogą oddziaływać na zewnątrz; co dzieje się na najbliższych skwerach i parkach; czy jest zapewniona przestrzeń do życia dla owadów, robaków, roślin, małych zwierząt, grzybów. Kiedy wyznaczysz sobie obszar działania i zdecydujesz, za co chcesz wziąć (współ)odpowiedzialność, zastanów się, czy ktoś się tymi tematami już zajmuje. Kogo z sąsiadów one zainteresują, kogo warto zaprosić do współpracy? W procesie prowadzenia diagnozy pomogą Ci narzędzia z zakresu animacji społecznej i edukacji. Warto poprosić zespół edukacji o wsparcie albo zgłosić się do lokalnych animatorów i animatorek. Możesz ich szukać w lokalnych ośrodkach kultury, domach sąsiedzkich, świetlicach, organizacjach pozarządowych. Skontaktuj się też z lokalnymi aktywistami i aktywistkami. Dobrym narzędziem do ich wyszukania będzie prześledzenie autorów projektów do budżetu partycypacyjnego z kilku ostatnich edycji. Rozważ też zorganizowanie integracyjnego pikniku sąsiedzkiego.
Poradniki
Warto zajrzeć na stronę lokalnego zarządu zieleni. W wielu miastach biura zajmujące się zielenią promują proekologiczne zachowania – np. warszawski Zarząd Zieleni wspiera miejskie ogrodnictwo, buduje kompostowniki parkowe i dystrybuuje pojemniki do zbierania deszczówki. Na stronach Fundacji Sendzimira (zobacz) znajdziesz kilka praktycznych poradników z zakresu ekologicznych przedsięwzięć, które łatwo jest przeprowadzić. Dobre źródło wiedzy stanowi też strona Bujna Warszawa. Znajdziesz tam propozycje konkretnych działań oraz teksty objaśniające szerszy kontekst dbania o stan przyrodniczy naszej okolicy. Inspirujące mogą być osiągnięcia latynoamerykańskiej muzeologii (nowej muzeologii [II]). W tej koncepcji muzeum – a szerzej: instytucja – nie koncentruje się na własnym budynku i jego obiektach czy projektach, lecz skupia się na szeroko pojętym, interdyscyplinarnym dziedzictwie, widzianym jako dobro wspólne, wymagające wspólnej troski, nastawione na proces wypracowania metod współzarządzania. Publikację z pierwszej edycji projektu pt. „Społeczność” znajdziesz tutaj. Pokazuje ona dobrze, jak praktycznie podejść do koncepcji tworzenia instytucji z różnorodną społecznością i właściwie ją zrozumieć.