Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) mogą pomagać w zmniejszeniu zużycia energii, a jednocześnie wpływać na eksploatację zasobów naturalnych. Świadome korzystanie z nich jest o tyle istotne, że to właśnie ten obszar przemysłu w największym stopniu kształtuje charakter pracy w kulturze. Technologie informacyjno-komunikacyjne są oparte na materialnych zasobach. Do produkcji komputerów potrzebne są konkretne metale, a do utrzymywania w gotowości serwerów konieczna jest energia (do zasilania) i woda (do chłodzenia infrastruktury).
Każda czynność wykonywana za pomocą technologii informatyczno-komunikacyjnych konsumuje energię. Według raportu Digital for Planet (grudzień 2020 r.) ICT produkują 4% światowej emisji gazów cieplarnianych, czyli więcej niż przemysł lotniczy (zobacz).
Samo uruchomienie komputera generuje emisję, podobnie jak wyszukiwanie informacji, które wydaje nam się nieodłącznym elementem codziennego życia. Jeśli chcesz sprawdzić, ile wynosi ślad węglowy najczęściej odwiedzanych przez Ciebie stron w sieci, zajrzyj na tę stronę. Wysyłamy i odbieramy 306 miliardów e-maili codziennie (zobacz). Informacje są przechowywane na zewnętrznej infrastrukturze, a więc serwerach, które muszą działać 24/7. Do obsługi takiej liczby danych potrzebne są ogromne ilości energii i wody oraz zasoby naturalne niezbędne do wyprodukowania sprzętu. Serwery wymienia się co kilka lat, ale tylko ich niewielka część poddawana jest obróbce.
Świadome i zrównoważone korzystanie z technologii staje się więc kluczowe dla działań na rzecz klimatu. Dotyczy to wyboru dostawców usług internetowych, przeglądarek, aplikacji czy mediów społecznościowych. Promowanie alternatywnych rozwiązań jest o tyle ważne, że obszar technologii informacyjno-komunikacyjnych pozostaje obecnie zdominowany przez zaledwie kilka korporacji.
W jaki zatem sposób możemy zmniejszyć emisje związane z korzystaniem z technologii komunikacyjno-informacyjnych?
KROK 1
Ekologiczne rozwiązania pozwalają ograniczyć zużycie energii, zmniejszyć emisję dwutlenku węgla oraz ilość odpadów poprzez wybór odpowiednich sprzętów i ich recykling. Technologie cyfrowe odpowiadają za podobną ilość globalnego CO2 co przemysł lotniczy. Za Internetem stoi fizyczna infrastruktura działająca 24/7, która zasilana jest elektrycznością pochodzącą z paliw kopalnych. Najłatwiejsze do wprowadzenia działania prośrodowiskowe obejmują przede wszystkim: ekologię informacji, odpowiednia standardy związane z obsługą e-maili oraz właściwą utylizację sprzętu.
Ekologia informacji
Ekologia informacji to przede wszystkim adekwatność, czyli wybór narzędzi odpowiednich do założeń, żeby uniknąć tworzenia niepotrzebnych stron internetowych czy aplikacji. Jeżeli to możliwe, warto używać do wyszukiwania informacji telefonu, a nie komputera, ze względu na mniejszy pobór energii. Kolejnymi elementami ekologii informacji są dostępność i efektywność, czyli dopasowanie narzędzi do możliwości odbiorców. Wzrasta zagrożenie dezinformacją, dlatego coraz większe znaczenie ma dbanie o wiarygodność i weryfikowalność informacji, którymi operują pracownicy i pracowniczki oraz odbiorcy i odbiorczynie. W tym kontekście istotne jest także cyberbezpieczeństwo.
Dobre praktyki związane z wysyłaniem e-maili
Wyczyść swoją skrzynkę e-mailową z niepotrzebnych subskrypcji newsletterów – np. za pomocą Cleanfox.
Załączaj do wiadomości tylko osoby, które rzeczywiście powinny ją otrzymać. Przygotuj treść uważnie, tak aby zawierała wyłącznie niezbędne informacje. Ogranicz liczbę wysyłanych wiadomości.
W stopce e-maila umieść tekst zamiast zdjęcia. Możesz tam także dołączyć informacje o tym, aby nie drukować wiadomości, i porady dotyczące bardziej świadomego korzystania ze swojej skrzynki. Przykładowy komunikat: „Typowy e-mail jest odpowiedzialny za 4 g emisji CO2. Jeśli posiada załącznik ze zdjęciem, potrzeba więcej przestrzeni do transmisji, więc jego cyfrowy ślad węglowy wzrasta do 50 g. Pod względem emisji wysyłka 65 e-maili jest ekwiwalentem przejechania 1 km samochodem”.
Do szybkiej komunikacji staraj się korzystać z aplikacji szyfrującej treści, np. Signal. Możesz w niej zastosować ustawienia, które spowodują, że wiadomości zostaną usunięte po jakimś czasie, dzięki czemu nie będą zajmowały przestrzeni na serwerach.
Znajdź dostawcę skrzynki e-mailowej spoza GAFAM (Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft; zobacz). Brak odpowiednich regulacji sprawia, że duże korporacje IT cenzurują wolność słowa na własnych zasadach, wspierają obieg fake news, nietransparentnie zarządzają danymi użytkowników i użytkowniczek, dyktują swoje zasady funkcjonowania na rynku (np. wypuszczanie darmowych albo nisko płatnych produktów po to, żeby zdobyć monopol na rynku, a następnie podnieść ceny).
Możesz wybrać któregoś z poniższych dostawców:
https://kolabnow.com/
https://riseup.net/en
https://protonmail.com/
https://www.greennet.org.uk/
https://posteo.de/en
https://canarymail.io/
https://soverin.net/
https://www.ethicalmail.org.au/
Dobre praktyki korzystania z Internetu
Przykładowe wyszukiwarki:
Ecosia – korzysta z serwerów zasilanych energią odnawialną;
DuckDuck – anonimizuje wyszukiwanie online;
Startpage – chroni Twoje dane osobowe poprzez brak zewnętrznych trackerów i plików cookie;
MetaGer – stworzona przez organizacje non profit, zasilana zieloną energią, szanuje prywatność użytkowników i użytkowniczek.
Przykładowe przeglądarki open source:
Mozilla – najbardziej znana i popularna alternatywa;
Tor Project – umożliwia anonimowe poruszanie się po sieci. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na wtyczkę Snowflake, która umożliwia korzystanie z sieci osobom znajdującym się na obszarach objętych cenzurą; wyszukania z takich miejsc przechodzą przez serwery wolontariuszy, czyli osób, które posiadają tę wtyczkę;
Brave – kładzie duży nacisk na prywatność oraz optymalizację zużycia energii podczas przeglądania sieci;
Waterfox – przykłada wagę do ochrony prywatności;
Gexsi – produkt europejski, jest tzw. b-corpem (zobacz).
Zainstaluj w przeglądarce rozszerzenie Carbon Analyzer, żeby wiedzieć, ile energii zużywają najczęściej odwiedzane przez Ciebie strony
Zoptymalizuj swoje aplikacje społecznościowe. Na początek wyłącz możliwość automatycznego odtwarzania wideo w tle.
Ściągaj playlisty i wideo na swój sprzęt. Strumieniowanie podcastów oraz muzyki bez podłączenia do Wi-Fi konsumuje sporą liczbę danych. Staraj się unikać streamingu wideo, nie słuchaj muzyki na YouTubie.
Korzystaj z Wi-Fi zamiast sieci komórkowej 3G/4G. Ilość energii konsumowana przez Wi-Fi jest znacznie niższa.
Ustaw aktualizację aplikacji tylko w momencie podłączenia do sieci Wi-Fi.
Używaj platform do pracy online opartych na oprogramowaniu typu open source (np. Jitsi) lub dziel z innymi instytucjami wykupiony dostęp do pozostałych platform.
KROK 2
Głównym celem jest obniżenie poboru energii elektrycznej poprzez konsolidację serwerów oraz używanie energooszczędnego sprzętu elektronicznego.
Konsolidacja serwerów oraz wykorzystanie „chmury”
Konsolidacja serwerów pozwala na maksymalne wykorzystanie fizycznych zasobów serwerowych poprzez stworzenie w obrębie jednego fizycznego serwera wielu wirtualnych systemów. Proces konsolidacji polega na zastąpieniu większej liczby serwerów, których moc obliczeniowa jest słabo wykorzystywana, przez mniejszą liczbę takich, których zasoby dzięki wirtualnym serwerom są znacznie lepiej wykorzystywane. Można także skorzystać z „chmury”, czyli serwerów zewnętrznych. Dzięki takim rozwiązaniom oszczędza się nie tylko powierzchnię, lecz także energię i umożliwia się pełniejsze wykorzystanie możliwości obliczeniowych. Dostawca takich usług powinien w sposób transparentny informować o tym, skąd pobiera energię – tak jak zrobili to dostawcy ze Szwajcarii: https://datacenterlight.ch/
Na stronie The Green Web Foundation znajdziesz zestawienie dostawców centrów danych zasilanych energią odnawialną.
Energooszczędny sprzęt
Są to urządzenia o wysokich standardach energetycznych. Najwyższa klasa energetyczna to A+++. Warto szukać na sprzęcie elektronicznym logotypów Energy Star. Jest to program promujący produkty energooszczędne, który definiuje maksymalne pobory mocy w trybie pracy, czuwania i wyłączenia. Energooszczędny sprzęt to także taki, który można naprawiać albo ma przedłużoną gwarancję.
Recykling sprzętu
Technologie ICT to również infrastruktura materialna. Odpowiedni recykling sprzętu pozwala na ponowne odzyskanie cennych metali, które mogą zostać wykorzystane przy produkcji nowych urządzeń. Utylizacja sprzętu w specjalnych przedsiębiorstwach polega także na odpowiednim czyszczeniu dysków pamięci.
KROK 3
Na tym etapie ważne jest myślenie systemowe, które dotyczy świadomego wyboru prośrodowiskowych dostawców rozwiązań informatycznych. Energia konsumowana przez serwery, urządzenia sieciowe, systemy zasilania i chłodzenia cały czas wzrasta. Dlatego coraz bardziej popularne stają się ruchy GreenIT albo Green Data Center, działające na rzecz ekologizacji technologii ICT.
Świadomy wybór dostawców rozwiązań informatycznych
Współpracuj z firmami, które dążą do obniżenia swojego śladu węglowego oraz wykorzystują energię ze źródeł odnawialnych. Powinny one kontrolować łańcuch dostaw do produkcji własnych towarów, tak aby uniknąć nadmiernej eksploatacji przyrody i ludzi. The Green Web Foundation umożliwia sprawdzenie, czy strona internetowa jest hostowana przez centrum danych, które pobiera prąd pochodzący ze źródeł odnawialnych. Z kolei strona Website Carbon oblicza ślad węglowy strony internetowej. Zestawienie etycznych alternatyw dla wielu technologicznych produktów można znaleźć tutaj.
