Dojazdy codzienne
Przyjrzyj się codziennym nawykom osób pracowniczych i stałych współpracowników/czek. Zachęcaj do dojazdów do pracy transportem zero emisyjnym (rowerem, pieszo) lub transportem publicznym (tramwaj, metro, autobus), który w przeliczeniu na jednego pasażera odznacza się niską emisyjnością. Aby to ułatwić, udostępnij mapy tras rowerowych, informacje o połączeniach komunikacyjnych, wskaż najbliższe przystanki. Rozważ wprowadzenie drobnych benefitów dla osób pracowniczych, np. dofinansowanie zakupu roweru, częściowe dopłaty do biletów okresowych komunikacji miejskiej etc.
Infrastruktura rowerowa
Wspieranie dojazdów rowerem nie wymaga dużych nakładów. Ważne jest zapewnienie podstawowych udogodnień: stojaków rowerowych (najlepiej zadaszonych) lub łatwo dostępnego schowka na rowery, a także dostępu do prysznica w budynku. Dzięki temu więcej osób potraktuje rower jako realną alternatywę dla samochodu czy autobusu, zwłaszcza przy dłuższych dojazdach lub niekorzystnych warunkach pogodowych. W miarę możliwości rozważ zakup rowerów służbowych, aby zespół mógł w godzinach pracy wygodnie przemieszczać się na krótkie spotkania w mieście. Takie rozwiązanie z powodzeniem wdrażają już niektóre instytucje.
> Czytaj więcej, dlaczego warto, by pracodawcy wspierali infrastrukturę rowerową: Ekobarometr 2025. Prowadzisz firmę? Zainwestuj w rowery, za: Nowy Marketing.
Podróże służbowe
Ograniczaj zbędne podróże służbowe, szczególnie długodystansowe. Organizuj je w mniejszych zespołach, zamiast spotkań fizycznych decyduj się na spotkania online. Promuj podróże pociągiem, szczególnie na trasach krajowych. W drugiej kolejności wybieraj pozostałe środki komunikacji zbiorowej. Podróże samochodem powinny być zarezerwowane dla miejsc trudno dostępnych transportem publicznym, zwłaszcza na obszarach wiejskich, oraz w przypadku osób o ograniczonej mobilności. Wprowadź zasadę „zero lotów krajowych”. Jeśli na dalszych trasach musisz skorzystać z połączenia samolotowego, unikaj lotów z przesiadkami – znaczna część emisji gazów jest związana z cyklem startu i lądowania maszyny. Wybieraj klasę ekonomiczną – jej emisja jest 4-5 razy mniejsza niż w pierwszej klasie (fotele zajmują mniej miejsca, zwiększając tym samym liczbę osób pasażerskich na pokładzie). Korzystaj z linii lotniczych z nowszymi modelami samolotów, które emitują mniej zanieczyszczeń. Spróbuj zmaksymalizować wartość takiej podróży – zaplanuj dłuższy pobyt, połącz z innymi spotkaniami i wykorzystaj okazję, by lepiej poznać lokalny kontekst. Aby skutecznie redukować emisje CO₂ związane z transportem, coraz więcej organizacji wprowadza konkretne ograniczenia dotyczące podróży lotniczych. Przykładowe regulacje to: maksymalnie x lotów międzynarodowych na osobę rocznie, limit łącznej liczby lotów w organizacji (do x rocznie), czy zakaz korzystania z lotów krótkodystansowych, jeśli możliwa jest podróż pociągiem trwająca mniej niż x godzin.
> Wiele linii lotniczych oferuje kompensację emisji CO₂ przy zakupie biletu, jednak brakuje jasności co do wykorzystania tych środków, a skuteczność tych offsetów jest coraz częściej kwestionowana. Czytaj więcej: Carbon Offsets Used by MajorAirlines Based on Flawed System, Warn Experts, za: The Guardian.
> Zainspiruj się ciekawym przykładem – w ramach zachęty do korzystania z zielonego transportu, instytucje mogą oferować dodatkowy płatny czas wolny dla osób, które, planując swój urlop, zamiast samolotów chcą wybrać podróże niskoemisyjne: Climate Perks.
Wspólne przejazdy
Jedną z podstawowych zasad zrównoważonego transportu jest ograniczanie podróży samochodem w pojedynkę –auta osobowe odpowiadają za dużą część emisji. Jeśli dojazd autem jest niezbędny, warto organizować wspólne przejazdy, by maksymalnie wykorzystać liczbę miejsc w pojeździe. Wspieraj carpooling, czyli łączenie osób podróżujących na tej samej trasie. Ułatw to, tworząc wewnętrzny, prosty system – może to być tablica ogłoszeń (fizyczna lub online), wspólny arkusz kalkulacyjny, grupa na komunikatorze. Dzięki temu zespół będzie mógł umawiać się na wspólne przejazdy.
> Dowiedz się, dlaczego tak ważne jest ograniczanie indywidualnych przejazdów autem: Emisje CO₂ z samochodów: fakty i liczby (infografiki), za: Parlament Europejski.
> Czytaj więcej: Jak korzystanie z transportu publicznego i wspólne przejazdy mogą pomóc środowisku, za: Instytut Rozwoju Myśli Ekologicznej.
> Pod tym linkiem znajdziesz ciekawą grafikę przedstawiającą emisje CO₂ związane z rocznymi dojazdami do pracy na terenie Warszawy, w tym różnicę między przejazdem autem w pojedynkę, a podróżą współdzieloną przez kilka osób: Ekspert ds. transportu: Popularność SUV-ów (także elektrycznych) to zła wiadomość dla klimatu, za: Nauka o klimacie.
Podróże gości/ń i osób artystycznych
Podobnie jak w przypadku osób pracowniczych – na trasach krajowych i ościennych wybieraj transport zbiorowy, w pierwszej kolejności pociąg, w drugiej autobus. Organizuj wydarzenia hybrydowe, umożliwiając udział osobom z odległych lokalizacji bez konieczności podróży. Minimalizuj loty, wyklucz loty krajowe. Międzynarodowe podróże bez korzystania z lotów wymagają więcej czasu, mogą też generować wyższe koszty. Współpracując ze sponsorami i zewnętrznymi instytucjami, wyraźnie zaznaczaj, że budżet uwzględnia zrównoważone formy transportu – transparentność może skłonić partnerów do pokrycia dodatkowych kosztów związanych z ekologicznymi rozwiązaniami.
Dla gości/ń wybieraj nocleg w pobliżu miejsca wydarzenia, co ograniczy dodatkowy transport. Zachęcaj zaproszone osoby do korzystania z komunikacji miejskiej, zaproponuj im bilet na transport publiczny, najlepiej w formie karty wieloprzejazdowej – to wygodne, niskoemisyjne i często tańsze rozwiązanie. Jeśli zapraszasz gości/gościnie z daleka, zaplanuj i umożliw im dłuższy pobyt – zaproponuj współpracę z innymi instytucjami, by łączyć występy lub spotkania i jak najlepiej wykorzystać ich obecność w twojej miejscowości. (zobacz: PRODUKCJA WYDARZEŃ)
> Coraz więcej osób artystycznych z własnego wyboru unika lotów, wybierając „powolne podróżowanie” pociągiem. Przeczytaj bloga z takiej podróży: London to Copenhagen: an Experiment in Slow Travel, za: Workroom Fastfamiliar. Skorzystaj z platformy ułatwiającej wyszukiwanie międzynarodowych połączeń kolejowych: Seat61.
> Przeczytaj o inicjatywie naukowców i naukowczyń, którzy zrezygnowali z latania samolotem lub je mocno ograniczyli: No Fly Climate Sci.
Ekologia dojazdów publiczności
Promuj zrównoważone formy przemieszczania się wśród publiczności. Na stronie internetowej w zakładce „Dojazd” wskaż rower, spacer i transport publiczny jako polecane ze względu na środowisko. Dodaj mapy ścieżek rowerowych, czas dojścia z ważnych punktów, wskaż przystanki komunikacji miejskiej, linie metra, tramwaje i autobusy. Poinformuj o dostępnych udogodnieniach, np. bezpiecznym parkingu rowerowym, strefie wypoczynku czy kawiarni. Rozważ drobne benefity dla osób podróżujących niskoemisyjnie, np. zniżki lub darmowy napój. W mniejszych miejscowościach warto dostosować godziny wydarzeń do lokalnych rozkładów jazdy. Gdy transport publiczny jest niewystarczający, aby ograniczyć liczbę aut, udostępnij platformę wspólnych przejazdów, podaj linki do stron takich jak BlaBlaCar lub zorganizuj dojazd autobusowy.
W przypadku dużych wydarzeń emisje związane z dojazdem publiczności mogą stanowić ponad połowę całkowitego śladu węglowego, dlatego warto zbierać dane o transporcie już na etapie rejestracji lub zakupu biletu. Nie chodzi o precyzyjne dane, lecz o uzyskanie ogólnego obrazu, który pomoże lepiej planować zrównoważone rozwiązania. Nawet proste metody, takie jak krótkie ankiety czy analiza kodów pocztowych, mogą dostarczyć wartościowych informacji. Kluczowe dane, które pozwolą uszczegółowić obraz, to: środek transportu, pokonana odległość oraz liczba osób podróżujących wspólnie.
> Zobacz, jak muzeum położone z dala od głównych tras zachęca do dojazdu bez samochodu: It’s Easy to Vist the Cateran Museum!, za: Cateran Ecomuseum.
> Przeczytaj o kampanii towarzyszącej trasie jednego z zespołów, dzięki której udało się zmniejszyć wpływ podróży publiczności na środowisko: Ticket to Ride: Sustainable Audience Travel for Major Events, za: Vision for Sustainable Events.
> Sprawdź przykład narzędzia do carpoolingu dla osób uczestniczących w dużym wydarzeniu: Plan Your Trip, za: Festival d’Avignon.
Logistyka i dostawy
Już na etapie planowania zamówień i współpracy z podwykonawcami uwzględniaj wpływ dostaw na środowisko. Najważniejsze są tu dwie wskazówki: minimalizowanie liczby przejazdów (skracanie łańcucha dostaw) i tam, gdzie to możliwe, współpraca z lokalnymi producentami. Pamiętaj o zasadzie „reuse”, co pomoże ograniczyć nowe zakupy i transport. Dla brakujących elementów – zamiast przewozić je z daleka, najpierw sprawdź, co można zamówić lokalnie. Unikaj pojedynczych przewozów – staraj się łączyć i grupować zamówienia w jednym transporcie. Do drobnych dostaw lokalnych, które wymagają szybkiej realizacji, zamawiaj kurierów rowerowych. W ten sposób ograniczysz nie tylko emisje, ale również ryzyko opóźnień i nadmiarowych kosztów. (zobacz: PRODUKCJA: MATERIAŁY)
